آخرین نغمه قوپوز کهنه‌ساز ارومیه؛ عاشیق دهقان درگذشت

داریوش علیزاده گفت: مراسم تشییع پیکر این هنرمند بی‌بدیل با حضور اهالی فرهنگ و هنر، به‌ویژه هنرمندان موسیقی عاشیقی، در باغ رضوان ارومیه برگزار و به خاک سپرده شد.

وی ادامه داد: عاشیق دهقان از چهره‌های اثرگذار و نام‌آشنای موسیقی عاشیقی نه‌تنها در آذربایجان‌غربی و ایران، بلکه در ورای مرزها از جمله ترکیه و جمهوری آذربایجان بود.

مسوول روابط‌عمومی حوزه‌ هنری آذربایجان‌غربی افزود: این هنرمند برجسته صاحب سبک خاص خود بود و توانست با ساز دلنشینش مردم را با این هنر کهن آشنا کند.

وی بیان کرد: عاشیق دهقان شاگردان فراوانی تربیت کرد که هر یک امروز دارای توانایی و مهارت بالایی هستند، عاشیق‌هایی چون «عاشیق بولود ساعد»، «علی کریمی» و دیگر هنرمندان این عرصه از جمله شاگردان او بوده‌اند.

علیزاده خاطرنشان کرد: زنده‌یاد عاشیق درویش، عاشیق یوسف و عاشیق محمدحسین دهقان از برجسته‌ترین چهره‌های موسیقی عاشیقی آذربایجان‌غربی به شمار می‌روند.

وی یادآور شد: نخستین مستند درباره‌ عاشیق دهقان توسط حوزه‌ هنری آذربایجان‌غربی تولید شد و همچنین مراسم نکوداشت این هنرمند بزرگ در سال ۱۳۹۶ توسط این حوزه برگزار گردید.

مسوول روابط‌عمومی حوزه‌ هنری آذربایجان‌غربی افزود: عاشیق دهقان عضو کانون عاشیق‌های حوزه‌ هنری استان بود و سالیان طولانی در این کانون حضور فعال داشت و با ساز خود هنر می‌آفرید.

عاشیق محمدحسین دهقان در سال ۱۳۱۳ در روستای «ایگدیر» از توابع بخش بکشلوچای ارومیه متولد شد و از سنین ۱۲ تا ۱۳ سالگی به این هنر روی آورد. وی فعالیت هنری خود را با «استاد فرهاد» یا «عاشیق فرهاد» آغاز کرد و مسیر هنری‌اش را در کنار او پیمود.

او به‌حق از چهره‌های کم‌نظیر موسیقی عاشیقی است، هنرمندی که توانست نام، یاد و نوای سازش را برای همیشه در ذهن مردم این استان، کشور و حتی کشورهای همسایه ماندگار کند.

«عاشیق» یا «آشیق» هنرمندی است که به اجرای موسیقی عاشیقی می‌پردازد. در سال‌های گذشته به عاشیق، «اوزان» و در خراسان شمالی «بخشی» گفته می‌شد. اوزان‌ها آگاه به علوم روز و نوازنده‌ ساز بوده‌اند و تجربه‌های سفر خود را در قالب شعر بیان می‌کردند.

ساز عاشیق‌ها «قوپوز» نام دارد که دارای هفت سیم، ۱۴ پرده و ۷۲ مقام است. مقام‌هایی چون مصری، دوبیتی، حلبی، سیاستاپل، تجنیس، دیوان، تاجری، غربتی و امراهی از مهم‌ترین مقام‌های عرفانی و اجتماعی این نوع موسیقی به شمار می‌رود.

شاعرانی همچون بالوولو مسکین، قول هارطون، دوللو مصطفی، عباس طوفارقانلی و خسته قاسیم از جمله شاعرانی هستند که عاشیق‌ها اغلب از شعرهای آنان استفاده می‌کنند.

استاد عاشیق نواز به منظور رسیدن به حقیقت خداوندی مرحله های طریقت، شریعت و معرفت را پشت سر می‌گذارد؛ طریقت یعنی شناسایی راه انسانیت، شریعت یعنی آشنایی با آموزه های اسلامی و سرانجام معرفت به معنای تبلیع انسانیت و آموزه‌های دینی به واسطه شناخت خدا و رسیدن به اوست.

در موسیقی عاشیقی، پیام انسانیت و انسان بودن که در قالب هنر به مخاطب منتقل می‌شود، جایگاهی ویژه دارد و هدف نهایی این هنر، رساندن انسان به حقیقت الهی است.

مکتب عاشیق‌نوازی ارومیه با شماره‌ ۱۶۵ در فهرست میراث فرهنگی ناملموس کشور به ثبت رسیده است. ایرنا